Có bao giờ bạn nghĩ rằng, một ngày nào đó, công việc mà bạn gắn bó hơn chục năm trời bỗng chốc bị lấy đi? Khi bạn không còn là một nhân viên văn phòng, không còn những ngày ngồi trước màn hình máy tính với mức lương ổn định, mà phải lao ra ngoài kia, lăn lộn với đủ thứ nghề để lo cho gia đình?

Hôm nay, tôi muốn kể bạn nghe về một câu chuyện mà tôi đã chứng kiến tận mắt – câu chuyện của một người đàn ông U40, từng là một kỹ sư IT đầy kinh nghiệm, nhưng rồi lại bị cuốn vào vòng xoáy suy thoái kinh tế, làn sóng AI và áp lực cạnh tranh từ thế hệ trẻ. Từ một người làm trong văn phòng máy lạnh, anh bỗng chốc trở thành shipper, phụ hồ, bán hàng online để lo cho gia đình. Một câu chuyện buồn, nhưng cũng là một câu chuyện của sự kiên cường và nghị lực không đầu hàng số phận.

Khi công nghệ thay đổi, con người bị bỏ lại

Tôi có một người anh – một đàn anh trong nghề IT mà tôi luôn kính trọng. Anh tên H. – một kỹ sư phần mềm giàu kinh nghiệm, người từng dẫn dắt tôi trong những ngày đầu chập chững vào nghề. Anh không chỉ giỏi mà còn rất tận tâm, lúc nào cũng sẵn sàng giúp đỡ đàn em như tôi.

Vậy mà có một ngày, tôi nhận được tin anh bị công ty cắt giảm nhân sự.

Tôi còn nhớ hôm đó, anh nhắn cho tôi một tin ngắn ngủi:

"Anh nghỉ việc rồi cậu ạ."

Không phải vì anh kém cỏi, cũng chẳng phải vì anh mắc lỗi. Nhưng nền kinh tế đang suy thoái, công ty không còn khả năng duy trì một đội ngũ nhân sự đắt đỏ. Trong khi đó, AI đang thay đổi cách mọi thứ vận hành – những công việc trước đây cần cả một nhóm kỹ sư, giờ chỉ cần một công cụ AI xử lý trong vài giây.

Và quan trọng nhất, thế hệ trẻ đang tràn vào thị trường. Họ nhanh nhẹn, sáng tạo, và sẵn sàng nhận mức lương thấp hơn. Một người dày dạn kinh nghiệm như anh, với mức lương cao và kỹ năng chưa theo kịp công nghệ mới, bỗng trở thành một khoản chi phí mà công ty muốn cắt giảm.

Những tháng ngày chông chênh

Mất việc ở độ tuổi U40 không giống như lúc còn trẻ. Ngày xưa, khi mới ra trường, tôi từng nhảy việc vài lần, nhưng chưa bao giờ cảm thấy lo lắng. Thế giới IT rộng lớn, lúc nào cũng có cơ hội. Nhưng với anh H., mọi thứ không đơn giản như vậy.

Anh có vợ, có hai con nhỏ đang tuổi ăn học, còn bố mẹ già ở quê cần chăm sóc. Khi mất đi nguồn thu nhập chính, anh không còn thời gian để chờ đợi một công việc lý tưởng.

Ban đầu, anh vẫn cố gắng tìm việc trong ngành, gửi hồ sơ đi khắp nơi. Nhưng công ty nào cũng ưu tiên người trẻ – những lập trình viên có thể nhận lương thấp hơn, làm việc với tốc độ nhanh hơn. Đối với họ, một người giàu kinh nghiệm như anh lại trở thành một khoản chi phí lớn.

Sau vài tháng chờ đợi mà không có kết quả, anh bắt đầu làm bất cứ công việc gì có thể.

Từ kỹ sư phần mềm thành shipper, phụ hồ

Lần đầu tiên tôi thấy anh chạy xe công nghệ, tôi hơi sốc. Một người từng viết những dòng code quan trọng cho các dự án lớn, giờ lại đi giao hàng, chở khách khắp thành phố. Tôi hỏi anh có thấy khó khăn không, anh chỉ cười:

"Có khó cũng phải làm thôi. Gia đình vẫn phải ăn, con cái vẫn cần tiền học. Không ai cho mình cái quyền ngồi đó than vãn cả."

Rồi có lần, anh nhận làm phụ hồ cho một người bạn đang cần gấp nhân công. Anh kể lại mà tôi vẫn không tin nổi. Cái ngày anh khuân bao xi măng nặng trĩu trên vai, anh nhận ra rằng sức mình không còn như thời trẻ. Nhưng anh vẫn tiếp tục, vẫn cắn răng chịu đựng.

Có lúc, anh còn thử bán hàng online, nhập hàng về tự chụp ảnh, tự đăng bài, tự đóng gói gửi đi. Những người xung quanh nhìn anh với ánh mắt thương hại, nhưng anh chẳng bận tâm.

Tôi từng hỏi:

— Anh có buồn không?

Anh im lặng một lát rồi đáp:

— Có chứ. Nhưng buồn rồi có giải quyết được gì đâu? Quan trọng là mình còn có thể làm gì tiếp theo.

Áp lực vô hình của người trụ cột

Tôi hiểu rằng không chỉ có công việc làm anh mệt mỏi, mà còn là áp lực vô hình đè nặng trên vai. Là một người chồng, một người cha, một người con – anh không thể để vợ con mình thiếu thốn, không thể để bố mẹ già phải lo lắng.

Có một lần, con trai anh hỏi:

— Bố ơi, bao giờ bố đi làm lại như trước?

Anh kể lại mà mắt rơm rớm. Trẻ con không hiểu về thị trường lao động, về kinh tế khó khăn. Chúng chỉ thấy rằng ngày trước bố làm ở công ty, còn bây giờ bố không còn đi làm như xưa.

Anh chỉ cười, xoa đầu con:

— Bố vẫn đang làm mà, chỉ là làm kiểu khác thôi.

Nhưng tôi biết, trong lòng anh, nỗi buồn vẫn còn đó.

Vực dậy từ chính đôi tay mình

Dù khó khăn, anh không bao giờ từ bỏ. Anh vẫn tranh thủ học thêm, cập nhật công nghệ mới, tìm cách quay lại với ngành. Dần dần, anh nhận được một số dự án freelance, dù không ổn định nhưng vẫn giúp anh có nguồn thu nhập tốt hơn.

Rồi một ngày, anh thông báo với tôi rằng anh đã có một công việc mới – không phải vị trí toàn thời gian như trước, nhưng ít nhất, nó vẫn giúp anh tiếp tục làm nghề mà anh giỏi nhất.

Anh không còn chạy xe công nghệ nữa, nhưng thỉnh thoảng vẫn bán hàng online để kiếm thêm. Anh nói, sau những gì đã trải qua, anh không còn xem nhẹ bất cứ công việc nào nữa.

Bài học từ một người đàn ông không bỏ cuộc

Nhìn anh, tôi học được một bài học quan trọng: Không có công việc nào là mãi mãi, và không có nghề nào là thấp kém. Quan trọng là thái độ của mình trước những biến cố.

Anh H. có thể đã mất đi công việc cũ, nhưng anh không mất đi tinh thần chiến đấu. Anh vẫn đứng vững, vẫn lo được cho gia đình, vẫn tiếp tục bước đi trên con đường của mình.

Tôi biết, anh không phải người duy nhất trải qua điều này. Ngoài kia, còn rất nhiều người cũng đang phải vật lộn với khó khăn tương tự. Nhưng chỉ cần họ không từ bỏ, chắc chắn sẽ có một ngày, mọi thứ sẽ tốt hơn.

Và tôi tin rằng, những người như anh H. rồi sẽ tìm lại được chỗ đứng xứng đáng của mình.

Cuộc đời vốn chẳng bao giờ dễ dàng, nhưng sau tất cả, điều quan trọng nhất không phải là ta đã ngã bao nhiêu lần, mà là ta đã đứng dậy bao nhiêu lần.

Bạn đã từng trải qua một biến cố nào trong cuộc sống chưa? Hãy chia sẻ cùng Chuyện Đen Kể nhé!