Giờ tôi đã có gia đình, sống ở thành phố, mưa ở đây cũng rơi theo kiểu khác. Nó ào xuống như bị ai trút giận, xối xả, vội vã. Rồi dứt cái bụp, ráo hoảnh. Còn mưa ở quê tôi – ở cái xóm nhỏ xíu ven dòng sông Vu Gia – nó rơi như buồn, rơi như nhớ ai đó lâu ngày chưa gặp. Rơi mỏng, rơi dày, rơi dai, rơi dầm… và rơi đến tận trong lòng người.

1. Mùa mưa của má

Hồi nhỏ, tôi ghét mùa mưa lắm. Vì mỗi lần mưa là nhà dột, mái hiên ướt, ruộng ngập. Đi học phải lội nước, lưng áo đẫm mồ hôi lạnh. Má tôi thì không. Má thương mùa mưa như thương một đứa con đi xa lâu ngày mới về. Bà hay nói:

– Mưa rứa mới có nước đồng, mới cấy, mới trồng được. Mưa là phước, chớ có trách.

Má tôi không học nhiều, nhưng nói câu nào nghe cũng thấm. Nhất là những lúc mưa dầm, má hay ngồi hong củi sau bếp, vừa rút nước vừa hong bộ đồ đi đồng. Tôi ngồi bên, nghe tiếng má rít hơi thuốc rê, tiếng than tí tách cháy dưới nồi kho quẹt, thấy lòng bình yên kỳ lạ. Cái bếp đó chật hẹp, tường bằng tôn rỉ, gió lùa qua kẽ hở, nhưng mỗi lần ngồi đó với má, tôi thấy ấm hơn bất kỳ nơi nào khác trên đời.

2. Mưa và những kỷ niệm giản đơn

Có một lần tôi bị sốt, trúng mưa sau buổi học. Má không rầy, chỉ lặng lẽ lấy khăn lau người cho tôi, nấu cháo trắng với gừng, rồi ngồi suốt bên giường, lấy tay quạt lá chuối phe phẩy cả đêm. Mưa ngoài trời rả rích suốt, còn tôi thì thấy lòng nhẹ bẫng. Lúc đó tôi đâu biết, những thứ tưởng chừng nhỏ nhặt đó, sau này sẽ trở thành kho báu trong lòng mình.

Má hay phơi quần áo trên sào tre ngoài sân, che bằng bao xi măng cắt ra. Mỗi lần mưa gió là phải chạy ra gỡ vào. Tôi từng càu nhàu, sao má không mua cái máy sấy như nhà người ta. Má chỉ cười:

– Có cái nắng, cái gió của trời. Tội chi không xài?

Bây giờ, sống giữa thành phố với đầy đủ máy sấy, máy nước nóng, tôi lại thấy thiếu… chính cái gió của trời đó. Những thứ tưởng chừng khổ cực, lại hóa ra là ký ức đáng giá nhất.

3. Những mùa mưa sau này

Kể từ ngày má mất, tôi về quê ít dần. Không phải vì không muốn, mà vì mỗi lần về, đi qua chái bếp cũ, tim như bị ai bóp nghẹn. Mùa mưa sau đó cũng khác đi. Không còn ai ngồi hong lửa, không còn ai kêu tôi vô nhà sớm vì “trời mưa nhiễm lạnh đó con ơi”.

Mưa cứ rơi. Nhưng thiếu má, tôi không còn thấy ấm.

Chồng tôi không sinh ra ở Quảng Nam. Anh sinh ở Gia Lai, lớn lên giữa mùa khô hanh hao. Khi về nhà tôi lần đầu vào mùa mưa, anh ngạc nhiên sao trời có thể mưa liên tục như vậy mà không dứt. Tôi chỉ cười. Không biết nói sao. Vì làm sao có thể giải thích rằng: với tôi, mưa không phải là nước. Nó là một phần tuổi thơ. Một phần má.

4. Mùi hương mùa mưa

Người ta hay nói ký ức gắn với âm thanh. Với tôi, nó còn gắn với mùi. Mùi bếp củi ướt, mùi áo má thơm nồng mồ hôi và gió đồng, mùi lá chuối tươi mà má hay lót dưới nồi cơm… Và đặc biệt là mùi khăn tắm má hong trên sào – thứ mùi pha trộn giữa khói, nắng và hơi má – mà đến giờ tôi vẫn không quên.

Giờ đây, trong phòng tắm nhà tôi có treo một loại sáp thơm hương lavender nhập ngoại, nhưng không gì so được với mùi khăn cũ của má. Không phải vì nó sạch hơn hay thơm hơn. Mà vì nó… không có má.

5. Má và những cơn mưa cuối cùng

Mùa mưa năm đó, má bệnh. Bà không nói với ai, chỉ âm thầm chịu đựng. Tôi lúc ấy đang mang thai đứa con đầu lòng, không thể về thăm. Chỉ nghe chị gọi điện bảo má dạo này ít ra đồng, ho nhiều, ăn không vô.

Rồi một hôm, chị gọi trong tiếng nấc:

– Má đi rồi… Má đi sáng nay, trời mưa dầm suốt đêm qua.

Tôi ngồi lặng như tượng. Không khóc. Không la hét. Chỉ có tiếng mưa bên ngoài cửa kính đang đập vào tim mình từng nhát.

6. Trở về giữa mùa mưa

Một năm sau, tôi mới dám trở về. Dắt theo con gái nhỏ – đứa trẻ má chưa từng gặp. Quê vẫn vậy, xóm vẫn vậy. Mùi bếp củi vẫn còn đó, nhưng không còn ai nhóm. Tôi đứng trước nhà má, bây giờ đã có người bà con ở nhờ, nhìn lên mái tôn cũ đã đổi màu rêu, lòng như rỗng hoác.

Mưa hôm đó về đúng lúc tôi vừa thắp nhang cho má xong. Mưa như đợi. Như cũng nhớ. Tôi bế con đứng dưới hiên, chỉ lên trời, nói bâng quơ:

– Ngoại đang tưới nước ruộng đó con.

Con bé không hiểu. Nó chỉ đưa tay ra hứng mưa, cười khúc khích. Giống hệt tôi ngày xưa. Giống hệt cái buổi chiều má cho tôi chạy chân trần ra mương, thả lá chuối trôi theo dòng nước mùa mưa.

7. Có một mùa mưa không về

Giờ đây, sống giữa phố thị, có khi cả tháng không thấy cơn mưa nào đủ dài để nhớ. Tôi vẫn đi làm, vẫn lo toan, vẫn dỗ con ngủ giữa đêm. Nhưng mỗi lần mưa về, dù chỉ là một thoáng, tôi lại thấy má đâu đó trong ký ức.

Có người bảo tôi: sao cứ nhớ hoài, để người khuất không yên. Nhưng làm sao không nhớ? Khi chính những cơn mưa đó là nơi má còn hiện diện – trong tôi.

Người ta thường tiếc một thời, một nơi, một người. Tôi tiếc tất cả, gói trọn trong những ngày mưa đã cũ.

Tôi đã đi qua nhiều mùa mưa. Nhưng chỉ có một mùa… mà tôi mãi mãi không đi qua được. Mùa mưa của má. Mùa mưa của bếp lửa, của khăn thơm, của tiếng quát yêu thương, của đôi dép má đặt ngay ngắn trước cửa chái bếp.

Giờ đây, mỗi khi trời chuyển mưa, tôi lại ngồi thẫn thờ nhìn ra hiên nhà, tay ôm con, lòng ôm một mùa mưa không bao giờ trở lại.

Có một mùa mưa không về…

Không phải vì trời thôi mưa.

Mà là vì… má đã không còn.